سلامت

حنظل یکی از گیاهانی است که به وفور در نسخه های طب سنتی به کار می رود . این گیاه که به هندوانه ابوجهل نیز معروف است ، شباهت ظاهری زیادی به هندوانه دارد و تنها طعم تلخ آن می تواند اصلی ترین تفاوت آن با هندوانه معمولی باشد . از این گیاه برای درمان بسیاری از دارو ها استفاده می شود و در باب خواص حنظل در طب سنتی ، رساله های زیادی نوشته شده است . در ایران بیشتر به حنظل خربزه روباه ، تیره کدو و یا سیب تلخ نیز گفته می شود . در این مقاله به معرفی مهم ترین خواص حنظل در طب سنتی و به بررسی فواید آن بر روی بدن ، می پردازیم .

حنظل در طب سنتی

گیاهی است علفی یکساله و دارای ساقه خزنده و پیچک می باشد و در مناطق جنوبی ایران مانند جزیره قشم ، بلوچستان و جهرم و بعضی نقاط دیگر میروید . میوه این گیاه شباهت بسیاری به هندوانه های معمولی دارد ولی از نظر سایز و اندازه نسبت به آنها کوچک تر است . میوه این گیاه معمولا به اندازه یک پرتقال است . در نواحی گرم ایران و در دامنه کوه ها این گیاه به صورت خودرو می روید و البته گاهی نیز کشاورزان اقدام به کاشت این گیاه می کنند تا از خواص میوه این گیاه استفاده کنند . بوته های این گیاه معمولا بسیار میوه می دهد . دانه هایی که در داخل این میوه ها وجود دارد مصرف دارویی دارد و در اکثر عطاری ها شما می توانید از این دانه ها پیدا کنید . مزاج این دانه ها نیز گرم و خشک می باشد .

موارد استفاده حنظل در طب سنتی

در اسهال های عفونی می توان مقدار هفت گرم از برگ خشک شده این گیاه را با ده گرم نشاسته و 5 گرم صمغ عربی مخلوط کرده و در دو یا سه نوبت در روز از آن استفاده کرد . این مخلوط را می توان در یک نوبت نیز خورد اما به دلیل اینکه دارای قدرت زیادی است و بسیار سنگین می باشد بهتر است در دو نوبت استفاده شود .

این گیاه روده ها را ضد عفونی می کند و می تواند به راحتی اسهال را بند بیاورد . در معالجه مالیخولیا و دا الحیه و جذام نیز می توان از این گیاه استفاده کرد . شما باید 7 گرم از برگ این گیاه را با 21 گرم گیاه رازدانه مخلوط کنید ، آن را بجوشانید و آب انرا برای بهبودی خود میل کنید .

اگر آب این گیاه را بر روی لثه ها بمالید ، کشیدن دندان در بیمار را بسیار راحت تر می کند و وی دیگر از درد به خود نمی پیچد . همچنین اگر آب این گیاه را با روغن زیتون مخلوط کنید ، می توانید به عنوان مسکن برای دندان درد نیز استفاده کنید .

در گوش افراد و جانور هایی که بهداشت فردی را رعایت نمی کنند ، ممکن است کرم رخنه کند . شما می توانتید آب جوشانده شده حنظل را در گوش این افراد چکانده و به سرعت از دست کرم ها خلاص شوید . همچنین کسانی که در معده و روده های خود انگل دارند و با مصرف دارو های ضد انگل نمی توانند از دست این انگل ها خلاص شوند ، می توانند دو گرم از روغن حنظل را بخورند تا از شر این انگل ها رهایی پیدا کنند . همچنین کسانی که به درستی طهارت نمی گیرند و به کرمچه یا اکسیور مبتلا می شوند ، و دارو های ضد کرمچه تاثیری در آنها ندارد می توانند با مصرف دو گرم از این دارو از شر این کرمچه ها خلاص شود . این دارو می تواند به سرعت این کرمچه ها را بکشد و تخم ها و نوزادان انها را از بین ببرد . اگر احتمال می دهید دست یا اعضای دیگر بدن شما مبتلا به این کرمچه ها شده باشد ، بهتر است که از روغن این گیاه استفاده کنید .

در بچه هایی که انگل دارند باید آب جوشانده شده این گیاه را از به صورت ضماد در داخل ناف آنها مالید . دقت داشته باشید که نباید این ضماد را از طریق مقعد به کودکان وارد کنید . حنظل نیمه سمی است و می تواند برای آنها خطرناک باشد .

عوارض حنظل

اگر چه حنظل در طب سنتی بسیار توصیه شده است ولی بی خطر نیست و همان طور که در بالا اشاره کردیم ، این گیاه نیمه سمی است .

+ هیچ گاه سر خود و بدون تجویز دکتر از این گیاه استفاده نکنید مخصوصا به صورت ترشی . استفاده بیش از اندازه این گیاه حتی می تواند باعث مرگ شود .

+ استفاده از این گیاه می تواند علائمی همچون معده درد و مدفوع خونی و آبکی را همراه داشته باشد .

+ افرادی که دارای طبع گرم و خشک هستند نباید از این دارو استفاده کنند چون ممکن است به ناراحتی معده و مقعد دچار شوند .

+ خانوم های باردار و کسانی که ناراحتی کلیه دارند این دارو حکم سم را دارد .

نکته : این گیاه می تواند بسیار خطرناک باشد و ما به شما توصیه می کنیم ، هیچگاه بدون توصیه پزشک از آن استفاده نکنید .

روغن هندوانه ابوجهل

مضر دماغ گرم و معده، سردردآور، در هواى بسیار سرد باعث بروز دل پیچه و بی قراری، در هواى بسیار گرم باعث اسهال دموى و التهاب است و مصلحش کتیرا و مقل و نشاسته می باشد.

مضرّ بدنهای نحیف و مصلحش آب فواکه و قدر شربتش از یک دانگ تا نیم درهم است. بهترین اصلاح آن است که سائیده، به ماء العسل سرشته، خشک نموده سپس با کتیرا و غیره بسایند. بدلش به وزن آن بیدانجیر و ثلث آن حرمل است.

منبع : آسان طب

طریقه مصرف آرتیشو,آرتیشو و لاغری,کنگر فرنگی,عرق آرتیشو و لاغری,مضرات کنگر فرنگی,طریقه مصرف کنگر فرنگی,خواص کنگر فرنگی

آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا کشت یم شود . رومی ها در حدود 2000 سال پیش این گیاه را پرورش می دادند و بعنوان سبزی در سالاد استفاده می کردند .

آرتیشو در قرن شانزدهم در انگلستان و فرانسه برده شد و سپس در قرن نوزدهم در آمریکا کشت شد . اکنون کالیفرنیا و سواحل اقیانوس آرام مرکز کشت آرتیشو می باشد .

کلمه Artichoke از کلمه ایتالیایی Articicco مشتق شده که بمعنی میوه کاج می باشد و آرتیشو هم مانند میوه کاج است .

آرتیشو برای رشد احتیاج به آب و باران فراوان درد .

آرتیشو گیاهای است چند ساله درای ساقه ای راست که ارتفاع آن بحدود یک متر می رسد . برگهای آن پهن و دراز مانند برگهای کاهو است که برنگ سبز تیره است . در انتهای ساقه میوه آن که بشکل میوه کاج یا سیب فلس در است مشاهده می شود .گلبرگهای آن ضخیم و گوشتی بوده و انتهای گلبرگها ضخیم تراست که مصرف خوراکی درد .

برای خرید آرتیشو دقت کنید که برگها با نشده و سفت و سبز باشد . هنگامیکه برگهای آرتیشو قهوه ای است نشان دهنده کهنه بودن آن می باشد .

فصل آرتیشو معمولا ماههای فرودرین و دریبهشت ( آپریل و می )است .

ترکیبات شیمیایی

برگهای خوردنی آرتیشو درای اینولین ، اینولاز و ماده ای تلخ بنام سینارین Cynarine می باشد .

سینارین خاصی زیاد کننده ترشحات صفرارا درد و علت صفرا بری آرتیشو داشتن این ماده است .

در صد گرم آرتیشو پخته مواد زیر موجود است :

انرژی 14 کالری

پروتئین 1/5 گرم

آب 86 گرم

مواد چرب 0/1 گرم

مواد نشاسته ای 5 گرم

کلسیم 22 میلی گرم

فسفر 40 میلی گرم

آهن 0/6 میلی گرم

سدیم 30 میلی گرم

پتاسیم 0 25 میلی گرم

ویتامین آ 40 واحد بین المللی

ویتامین ب 1 0/04 میلی گرم

ویتامین ب 2 0/02 میلی گرم

ویتامین ب 3 0/6 میلی گرم

ویتامین ث 5/2 میلی گرم

خواص آرتیشو

کبد و صفرا : قسمت هایی از این گیاه به علّت طعم تلخ و مواد مؤثری که دارد موجب تحریک و افزایش صفرا و دفع ادرار می‌گردد ، عصاره ی تلخ موجود در آرتیشو برای بیماری‌های صفرا و کبد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاهش وزن : استفاده از چای آرتیشو در لاغری و کاهش وزن موثر است و منبع عالی فیبر محسوب می شود. ، برای تهیه چای آرتیشو 10 گرم برگ خشک و 20 گرم برگ تازه آنرا در یک قوری کوچک آبجوش دم کنید و پس از بیست دقیقه آن را صاف کنید و هر روز 2 استکان از آن بنوشید.

چربی خون و نقرس : خوردن آرتیشو کلسترول خون را پایین می آورد ، استقاده از برگ تازه آرتیشو همراه با انواع سالاد فصل البته در صورت امکان همراه با کلم بروکلی بسیار مفید است.

آسم و تنگی نفس : برگ های تازه آرتیشو را آب بگیرید و روزانه 1 استکان پس از صبحانه و عصرانه میل کنید ، در صورت ترکیب شدن با مقدار مساوی میوه ی بِـه تاثیر آن چند برابر میشود.

گرفتگی رگ ها و تصلب شرائین : استفاده از آرتیشو به شکل سالاد همراه با جوانه هایی مانند جوانه گندم ، ماش ، عدس و … به صورت بخارپزشده با مقداری روغن زیتون بسیار موثر است.

اگزما و خشکی پوست : مقداری برگ تازه آرتیشو را رنده کنید و روی محل بگذارید و پس از ۱۰ دقیقه بشویید.

پاکسازی و دفع سموم بدن : به دلیل وجود مواد تانن‌دار آرتیشو سموم بدن را دفع می‌کند ، استفاده از دم کرده آرتیشو توصیه میشود.

درمان زخم‌ داخلی و خارجی و توقف خونریزی : ویتامین k در آرتیشو سبب قطع خونریزی‌های داخلی و خارجی می‌شود ؛ مصرف خوراکی و همچنین تازه آن به شکل های مختلف همین تاثیر را دارد ( در گذشته زخم‌های عمیق مانند زخم خنجر و تیر را با پاشیدن پودر آرتیشو خشک فورا درمان می‌کردند و به همین دلیل به آن قنگر یا قنگه یعنی التیام دهنده زخم می‌گفتند ).

تقویت حافظه : به علت داشتن فسفر به تقویت حافظه کمک میکند ، مصرف روزانه به همراه غذا و همچنین به صورت آب گرفته موثر است.

خواب آور : مصرف 1 استکان آب برگ تازه آرتیشو 1 ساعت پیش از خواب آرام بخش و خواب آور است.

کاهش اوره خون : مصرف روزانه آب برگ تازه آرتیشو همراه با آب کرفس تازه باعث کاهش اوره شده و از عوارض آن می کاهد.

دردهای استخوانی : آرتیشو به خاطر کلسیم برای استخوان درد و درد زیر بغل سودمند است ، برای درد های استخوانی مصرف خوراکی و همچنین پختن مقداری از برگ تازه به صورت آب پز و قرار دادن روی محل درد و بستن آن توصیه می شود.

دیابت : اینولین موجود در آرتیشو قند خون را ثابت نگه می‌دارد ، بیماران دیابتی نیم ساعت پیش و یا ۲ ساعت پس از هر غذا 1 استکان آب برگ تاره آرتیشو را بنوشند.

سیستم گوارشی : مصرف آرتیشوی پخته همراه با غذا به طور موثر نفخ ، گاز معده ، تهوع و درد معده را از بین می برد ، آرتیشو به علت داشتن آنتی اکسیدان برای سلامت کبد مفید است و ادرارآور طبیعی است و علایم سندروم روده تحریک پذیر را کاهش می دهد.

مضرات آرتیشو

مادران شیرده آرتیشو نخورند : یکی از موارد منع مصرف آرتیشو در خانم‌هایی است که به نوزاد خود شیر می‌دهند. از آنجا که مصرف آرتیشو و برگ‌های آن تاثیر زیادی در کیفیت، بو و مزه شیر مادر می‌گذارد ممکن است موجب بروز عکس‌العمل نوزاد شده و او شیر مادر را نخورد. بنابراین درمانگران به مادران شیرده و خانم‌های باردار توصیه می‌کنند که در طول دوران بارداری و دورانی که به فرزند خود شیر می‌دهند از خوردن موادغذایی و سالادهایی که حاوی این گیاه است، پرهیز کنند.

آرتیشو چون گرم است ممکن است در بعضی از اشخاص تولید سودا کند لذا بهتر است با سرکه خورده شود .

ضمناً افرادی که طعم آرتیشو را دوست ندارند؛ اگر بخواهند از مزایای آرتیشو استفاده کننده تنطور قرص یا کپسول آرتیشو مصرف نمایند.

مصرف آرتیشو در زمان بارداری نیز باید محدود باشد.

مصرف آن ممکن است باعث حساسیت در بعضی افراد شود.

همچنین ممکن است اثر داروهای کاهش کلسترول را افزایش دهد.

عرق آرتیشو

طبع عرق آرتیشواز نظر طب قدیم ایران گرم و کمی خشک است‌. قسمت مورد استفاده گیاه آرتیشو، برگ‌ها و قسمت وسط آن است که به‌نام قلب آرتیشو معروف می‌باشد‌.

از مهمترین خواص عرق آرتیشو(کنگر فرنگی) پیشگیری از تجمع چربی در سلولهای کبدی است. در طب سنتی آرتیشو و عرق آن را به عنوان دارویی مفید برای درمان التهاب و اختلالات کبد معرفی کرده اند.

عرق آرتیشو اوره و اسید اوریک خون را کاهش داده و خون را از سموم پاک میسازد.

از خواص عرق آرتیشو کمک به کاهش چربی خون بوده، مانع تصلب شرائین میشود و از همین رو خطر ابتلا به سکته های قلبی و مغزی را کاهش میدهد.

میزان و نحوه مصرف عرق آرتیشو بسته به مزاج و طبع افراد متفاوت بوده، بنابر شرح زیر میباشد:

افراد با مزاج بلغمی و سودایی، به میزان 3 استکان در روز مصرف شود.

افراد با مزاج دموی، به میزان 6 قاشق غذا خوری در روز از این عرق استفاده نمایند.

میزان مصرف افراد با مزاج صفراوی، 3 قاشق غذا خوری در شبانه روز است.

آرتیشو و لاغری

آیا می‌دانستید که مصرف آرتیشو یا کنگرفرنگی به افزایش میزان سوخت کالری غذا کمک کرده و موجب کاهش وزن و لاغری می‌شود. در حقیقت افرادی که از کنگرفرنگی در یکی از وعده‌های غذایی خود استفاده می‌کنند می‌توانند از خواص درمانی این گیاه به‌منظور کاهش وزن استفاده کنند. بهترین روش برای مصرف روزانه آرتیشو یا کنگر فرنگی استفاده از آن برای تهیه انواع سالادهاست. به این ترتیب می‌توانید هر روز با تهیه سالادهای متنوع از میوه‌ها و سبزی‌های مختلف و اضافه کردن مقداری آرتیشوی خرد یا رنده شده به کاهش وزن خود کمک کنید.

منبع: پایگاه پزشکان